Elektrisch rijden: de voors en tegens

Stelling: EV’s stoten geen CO2-uit en dragen dus niet bij aan de opwarming van de aarde

Dat is gedeeltelijk waar.

Tijdens het rijden stoten EV’s geen CO2 uit aan de uitlaat, waar brandstofauto’s dat wel doen. Maar tijdens de productie van EV’s komt wel degelijk koolstofdioxide (CO2) vrij. Meer zelfs dan bij brandstofauto’s.

Ook is nog lang niet alle stroom waarop een EV rijdt duurzaam opgewekt. Op dit moment is net iets minder dan de helft van de stroom in Nederland nog grijze stroom, oftewel: opgewekt met fossiele bronnen. De rest wordt opgewekt met hernieuwbare bronnen zoals zon of wind.

Uiteindelijk, als je alles samenneemt - van productie tot stroom/brandstof tot uitstoot tijdens het rijden - stoot een brandstofauto in totaal altijd veel meer CO2 uit dan een EV. Zélfs als deze op volledig grijze stroom rijdt. Het verschil wordt alleen maar groter als een EV op echt groene stroom rijdt.

Stelling: EV’s stoten geen/weinig fijnstof uit en zijn dus 100% milieuvriendelijk

Dat is gedeeltelijk waar.

EV’s rijden op een elektromotor. Daarbij komt geen fijnstof vrij zoals er wel fijnstof (roet) vrijkomt bij het rijden op een brandstofmotor. Toch verspreiden EV’s wel degelijk fijnstof, namelijk via het slijten van de remmen en banden. 

Omdat een elektrische auto door de zware batterij vaak zwaarder is dan een vergelijkbare brandstofauto, slijten de banden van een elektrische auto sneller. De remmen van een elektrische auto slijten dan weer minder snel, omdat elektrische auto's een slimmer remsysteem hebben.

Gemiddeld is de fijnstofuitstoot uit alleen slijtage van remmen en banden bij een elektrische auto zo'n 17% lager dan bij een brandstofauto. Bovendien komt er bij een brandstofauto ook natuurlijk nog fijnstof uit de uitlaat bij die een EV niet heeft.

Alles bij elkaar genomen komt het er daarom op neer dat er bij het rijden van een EV altijd minder fijnstof vrijkomt dan bij een vergelijkbare benzine- of dieselauto. Lees meer op de website van Milieu Centraal: Alles over de elektrische auto.

Stelling: Binnenkort kosten EV’s even veel als gewone auto’s

De totale kosten voor het bezit en gebruik van een auto wordt Total Cost of Ownership genoemd. In die prijs is alles meegenomen: aanschafprijs, onderhoud, verzekering, kosten van elektriciteit/brandstof, belastingen en afschrijving. Om te zeggen of EV's evenveel kosten als brandstofauto's moet je naar al deze componenten kijken.

In de aanschaf zijn EV’s nu vaak nog duurder dan een vergelijkbare brandstofauto. De hoogte van de gebruikskosten van een EV zijn sterk afhankelijk van waar je de auto oplaadt. Als je dit thuis of op werk kunt doen, is het vaak een stuk gunstiger dan als je afhankelijk bent van publieke laadpalen.

De behoefte aan onderhoud voor een EV is beperkt door het minimale aantal draaiende delen, reparaties zijn wel vaak een stuk duurder dan bij een brandstofauto. Verder krijgt de consument voorlopig nog een lager tarief (gewichtscorrectie) op de wegenbelasting (mrb) voor een EV. De restwaarde van EV’s is op dit moment erg onzeker.

Het verschilt nu nog enorm per auto, autosegment en mogelijkheid tot laden wanneer deze TCO positief uitslaat voor de EV. Dat betekent overigens niet dat dan de aanschafprijs ook lager zal zijn dan die van een brandstofauto.

Stelling: Accu’s zijn zo milieubelastend in productie en afvoer, dat dat niet opweegt tegen de milieuvoordelen

Bij de productie van een elektrische auto's komt inderdaad meer CO2 vrij dan bij de productie van een benzineauto (lees meer hierover). Dit komt voor het grootste deel door de productie van de accu. Het verschil is ongeveer 13.500 kilo CO2 versus 7.000 kilo CO2.

Maar in gebruik stoot een EV (zelfs met grijze stroom) vervolgens nog amper CO2 uit, terwijl het dan bij de benzineauto pas echt begint. Uit recent onderzoek blijkt dat Europese elektrische auto's hierdoor gedurende hun hele levenscyclus 73% minder CO2 uitstoten dan vergelijkbare benzineauto's. Ook hebben zij onderzocht dat elektrische auto's al na zo'n 17.000 gereden kilometers beter zijn voor het klimaat qua CO2-uitstoot dan benzineauto's.

Qua recycling zetten we ook stappen: tegenwoordig kan een auto in Nederland bijna volledig gerecycled worden. Met een EV is dit niet anders. Net als conventionele materialen – aluminium, glas, rubber – kunnen ook accu’s of de materialen daarin hergebruikt worden, bijvoorbeeld bij de energievoorziening van huizen. De accu’s dienen dan als opslagmogelijkheid voor zonne-energie uit de zonnepanelen op de huizen.

Auto Recycling Nederland (ARN) geeft aan dat op dit moment 60,4% van het gewicht van autobatterijen al nuttig wordt hergebruikt. Dit wordt in de toekomst naar verwachting alleen maar meer.

Stelling: Er zijn niet genoeg grondstoffen op aarde voor de productie van zoveel accu’s

Een moderne lithium-ion-accu bestaat uit kobalt, grafiet en nikkel. Met name kobalt en lithium zijn schaarse materialen, die we van buiten de EU importeren. Daarom is er vanuit Europa wetgeving die het hergebruik van deze materialen verplicht stelt, zodat we het niet kwijtraken bij bijvoorbeeld de sloop van een auto.

Lithium halen we met name uit Zuid-Amerika, Australië en China, maar er zijn ook voorraden binnen het Europese grondgebied. Met het lithium dat we wereldwijd nu al op het netvlies hebben, kunnen 4 keer zoveel auto’s elektrisch rijden als het huidige wagenpark van de wereld.

Kobalt wordt vooral gewonnen in mijnen in Afrika en Australië. Experts verwachten dat de vraag naar kobalt – en daarmee ook de prijs - explosief zal stijgen. Er zijn zelfs autofabrikanten die daar direct in investeren.

Tegelijkertijd wordt gewerkt aan het vinden van alternatieven voor deze schaarse materialen en gaan de ontwikkelingen in batterijtechnologie snel. Zo verdiepen wetenschappers zich in nieuwe accutechnieken op basis van bijvoorbeeld mierenzuur, silicium (zand).

Stelling: De actieradius wordt nooit zodanig dat de EV voor alle soorten van gebruik kan worden ingezet

De accutechniek ontwikkelt zich in rap tempo, maar veelal vindt men de actieradius nu nog ontoereikend. Waar een aantal jaar geleden EV’s niet veel verder kwamen dan 100 km, zijn er nu al meerdere modellen die over de 500 km gaan. Dat is hetzelfde bereik als een 35 à 40 liter benzinetank.

Voor zwaarvervoer zoals vrachtwagens zijn de uitdagingen groter, maar ook daar gaan de ontwikkelingen hard. Voordat dat op grote schaal ingezet zal worden moet er nog wel veel gebeuren in de oplaadtechniek.